Ovo je presedan. Njemački komesar za borbu protiv antisemitizma, Felix Klein, povukao je svoju saglasnost za učešće na međunarodnoj konferenciji o antisemitizmu u Izraelu. Slično su postupili i glavni rabin Velike Britanije, Ephraim Mirvis, te poznati francuski filozof Bernard-Henri Lévy.

 

 

 

Izraelska vlada intenzivira odnose s evropskim krajnje desničarskim pokretima. U saradnji s njima sada planira održati konferenciju o antisemitizmu. Šta obje strane očekuju od ovog saveza – i zašto Felix Klein odbija učestvovati?

 

 

Ovo je presedan. Njemački komesar za borbu protiv antisemitizma, Felix Klein, povukao je svoju saglasnost za učešće na međunarodnoj konferenciji o antisemitizmu u Izraelu. Slično su postupili i glavni rabin Velike Britanije, Ephraim Mirvis, te poznati francuski filozof Bernard-Henri Lévy.

 

 

Konferencija, koju organizira izraelski ministar za dijasporu Amichai Chikli iz vladajuće stranke Likud, trebala bi se održati 26. i 27. marta u Jerusalemu. No, sve veći broj pozvanih učesnika odbija sjediti za istim stolom s Jordanom Bardellom, liderom francuskog krajnje desničarskog Nacionalnog okupljanja (Rassemblement National – RN), predstavnicima španske krajnje desničarske stranke Vox ili europarlamentarcima iz holandske Partije za slobodu Geerta Wildersa, piše Tagesspiegel.

 

 

 

Pad “zaštitnog zida”

 

 

Zvaničnim pozivom ovim predstavnicima evropske krajnje desnice i desnog populizma, izgleda da je srušen “zaštitni zid” koji je do sada odvajao Izrael od saradnje s krajnjom desnicom – i to upravo u samom Izraelu.

 

 

Iako ministar Chikli često djeluje nepredvidivo i po vlastitom nahođenju, planirano je da se na kraju konferencije obrati i izraelski premijer Benjamin Netanjahu. Također, predsjednik Izraela Jicchak Hercog planira organizirati prijem uoči skupa, iako je kasnije saopćeno da će na njemu učestvovati samo predstavnici jevrejskih organizacija širom svijeta, a ne krajnje desničarski lideri.

 

 

Ovaj potez izraelske vlade nije slučajan. Stranka Likud aktivno traži nove političke saveznike u Evropi, posebno u svjetlu rastuće kritike zbog izraelske politike na okupiranim palestinskim teritorijama.

 

 

 

Novi saveznici u Evropskom parlamentu

 

 

Krajem februara, izraelski ministar vanjskih poslova Gideon Saar naložio je izraelskim diplomatama u Francuskoj, Švedskoj i Španiji da promijene dosadašnju politiku i uspostave kontakte s krajnje desničarskim strankama poput Nacionalnog okupljanja, Švedskih demokrata i Voxa. Ove stranke su ranije bile tabu za izraelske vlasti zbog njihovih antisemitističkih korijena i stavova.

 

 

Početkom februara, Likud je u Evropskom parlamentu postao dio grupacije “Patriote za Evropu”, u kojoj dominiraju krajnje desničarske i populističke stranke, poput Fidesza Viktora Orbána, Nacionalnog okupljanja Marine Le Pen i Wildersove Partije za slobodu.

 

 

 

Prethodno je Likud bio povezan s Evropskim konzervativcima i reformistima (ECR), grupacijom u kojoj se nalaze poljska stranka Pravo i pravda (PiS) i italijanska Fratelli d’Italia premijerke Giorgie Meloni.

 

 

 

Likud – dio ekstremne populističke desnice?

 

 

Maya Sion-Tzidkiyahu, stručnjakinja za odnose između Evrope i Izraela u izraelskom Mitvim institutu, smatra da najnovija dešavanja potvrđuju da je Likud postao “integralni dio ekstremne, neliberalne populističke desnice”.

 

 

Slično mišljenje dijeli i Peter Lintl iz njemačke Fondacije za nauku i politiku, koji prati transformaciju Likuda u populističku desničarsku stranku još od sredine 2000-ih. Prema njemu, desničarski populisti dijele odbacivanje univerzalizma, fokus na etnički definisanu naciju, nepovjerenje prema medijima i pravosuđu te antimigracijsku politiku, posebno prema muslimanima.

 

 

Jean-Yves Camus, francuski stručnjak za krajnju desnicu, ističe da Likud i evropski desničarski populisti dijele percepciju da njihovu civilizaciju ugrožavaju islam i ljevica, uključujući i ono što nazivaju “wokizmom”.

 

 

 

Zanemarivanje antisemitizma

 

 

Izrael, čini se, nema problema s antisemitističkom prošlošću ili izjavama mnogih krajnje desničarskih evropskih stranaka – sve dok se one izražavaju kao pronižiderske. Najbolji primjer za to je dugogodišnja bliska saradnja Netanjahua s Viktorom Orbánom, koji je optuživan za korištenje antisemitske retorike u svojoj politici.

 

 

Camus ističe da je glavni razlog izraelskog zbližavanja s Nacionalnim okupljanjem taj što je Marine Le Pen nakon napada Hamasa 7. oktobra 2023. u potpunosti podržala izraelsku vladu i njene vojne akcije u Gazi, za razliku od drugih evropskih lidera koji su izražavali zabrinutost.

 

 

 

“Ironija” borbe protiv antisemitizma

 

 

Poziv krajnje desničarskim liderima na konferenciju o antisemitizmu izazvao je val kritika. Lintl smatra da je ironično što upravo političari iz ovih krugova sada učestvuju u diskusijama o borbi protiv antisemitizma. Ključnu ulogu u tome ima ministar Chikli, koji agresivno traži saveznike na evropskoj desnici, dijeleći svijet na pro-izraelske desničare i antisemitističku ljevicu.

 

 

Njemački komesar Felix Klein, koji je prvobitno prihvatio poziv, kasnije je povukao učešće nakon što je objavljena kompletna lista učesnika. On je istakao da ne želi dijeliti pozornicu s osobama s kojima jevrejske zajednice u dijaspori nemaju kontakt, naglašavajući potrebu očuvanja “zaštitnog zida” prema ekstremnoj desnici.

 

 

 

Politički interes iza izraelske strategije

 

 

Izraelska politika približavanja populističkoj desnici nije nova. Vlade koje podržavaju izraelske stavove u vezi s Palestinom već dugo su poželjni saveznici, posebno kada mogu pomoći u blokiranju izraelske kritike unutar EU.

 

 

Prema Camusu, Izrael se sprema za mogući dolazak Marine Le Pen na vlast u Francuskoj, jer njena stranka trenutno ima najveću podršku u parlamentu. U tom kontekstu, jačanje odnosa s Nacionalnim okupljanjem može se posmatrati kao strateški potez.

 

 

S druge strane, za evropske krajnje desničarske stranke, podrška iz Izraela služi kao “pečat vjerodostojnosti”, kojim nastoje neutralizirati optužbe za antisemitizam. Louis Alliot, potpredsjednik Nacionalnog okupljanja, izjavio je da poziv Bardelli na konferenciju predstavlja “kraj demonizacije” njihove stranke.

 

 

 

AfD još uvijek na distanci

 

 

Ipak, čak i izraelski ministar Chikli još uvijek drži distancu od njemačke AfD, čiji pojedini članovi relativiziraju nacističku prošlost. No, unutar izraelske desnice postoje i oni koji zagovaraju bližu saradnju s AfD-om, uprkos njenom “völkisch” krilu.

 

 

Dok izraelska vlada redefiniše svoje saveze, jevrejske zajednice u Evropi izražavaju zabrinutost zbog mogućih posljedica. Mnogi se boje da bi povezivanje Izraela s krajnjom desnicom moglo ugroziti i same jevrejske zajednice na Starom kontinentu.

 

 

(SB)

ŠTA JE POZADINA KONFERENCIJE U IZRAELU NA KOJOJ UČESTVUJE I DODIK: Netanyahuov Likud ulazi u savez “Patriote za Evropu”?