Od početka agresije i opsade, pa do 31. jula 1995. godine u Sarajevu je ubijeno, umrlo od gladi, hladnoće i nestalo 11.541 civila, od kojih 1.598 djece.

 

 

 

Na današnji dan 1945. godine Sarajevo je oslobođeno od okupatora u Drugom svjetskom ratu.

 

 

No na isti dan 6. aprila 1992. godine, srpski agresor napao je Sarajevo, pa je grad ponovo trebao svoje građane i patriote da ga oslobode, što je i učinjeno.
Akciju oslobađanja Sarajeva tadašnja Jugoslovenska armija započela je 28. marta 1945. godine. U akcijama su učestvovali drugi, treći i peti korpus Jugoslovenske armije, 11. i 13. krajinska brigada, 18. srednjobosanska brigada, artiljerijska i tenkovska jedinica.

 

 

Nakon žestokih borbi 6. aprila 1945. godine slomljen je otpor Nijemaca i pripadnika takozvane Nezavisne Države Hrvatske (NDH) i Sarajevo je oslobođeno. Do kraja ove akcije, 10. aprila oslobođeni su i Visoko, Kakanj te Busovača.

 

 

Antifašistička borba

 

 

U antifašističkoj borbi od 1941. do 1945. godine, 10.961 građana Sarajeva dalo je svoje živote. Stradalo je 412 Bošnjaka-muslimana, 106 Hrvata, 7.092 Jevreja, 1.427 Srba, te 16 Crnogoraca, jedan Makedonac, pet Slovenaca i 12 ostalih.

 

 

Četiri godine prije oslobođenja Sarajevo je također, bilo poprište značajne bitke u Drugom svjetskom ratu.

 

 

Od prvog dana rata, 6. aprila 1941. godine, kralj, Vrhovna komanda Jugoslovenske vojske, vlada i njene razne institucije, te dio diplomatskog kora, povlačili su se i u općoj pometnji i panici bježali iz Beograda prema Sarajevu.

 

 

Tako se tih aprilskih dana u gradu i njegovoj okolini stekao, u bjekstvu i iščekivanju evakuacije, šarolik svijet vezan uz politički i diplomatski establišment Kraljevine Jugoslavije.

 

 

Iz Sarajeva su se kralj i vlada povukli prema Nikšiću, odakle su već 16. aprila 1941. godine odletjeli u Atinu i dalje na Bliski istok pod britansku zaštitu.

 

 

Dva dana kasnije Jugoslovenska kraljevska vojska je kapitulirala. Sarajevo se našlo u sastavu NDH, a faktički pod njemačkom okupacijom.
Nakon oslobođenja u Drugom svjetskom ratu, 47 godina kasnije, Sarajevo je započelo još jednu bitku.

 

 

Od početka agresije i opsade, pa do 31. jula 1995. godine u Sarajevu je ubijeno, umrlo od gladi, hladnoće i nestalo 11.541 civila, od kojih 1.598 djece.

 

 

Materijalna šteta koju je grad pretrpio tokom agresije i opsade, prije svega kroz razaranja stambenog fonda i uništenje kulturnog blaga i privrednih objekata i saobraćajnica, je neprocjenjiva.

 

 

Agresija na Bosnu i Hercegovinu uslijedila je mjesec dana nakon referenduma.

 

 

Prvog aprila 1992. godine, kada su srpske paravojne jedinice po naređenju šefa srbijanske tajne službe Jovice Stanišića prešle granicu, napale grad Bijeljinu i izvršile prvi pokolj Bošnjaka.

 

 

Prvi oružani sukobi na teritoriju BiH dogodili su u jesen 1991. Od 2. do 5. oktobra napadnuto je i uništeno većinski hrvatsko mjesto Ravno, nakon sukoba lokalnih Hrvata i jedinica JNA, do kojeg je došlo na periferiji rata u Hrvatskoj.

 

 

Upravo na Dan Grada Sarajeva prije 23 godine, 6. aprila 1992. godine, kada je tadašnja Evropska zajednica priznala Bosnu i Hercegovinu kao nezavisnu državu, nakon sprovedenog referenduma na kojem su se građani velikom većinom izjasnili da žele samostalnu Bosnu i Hercegovinu od ostatka bivše Jugoslavije, desio se novi napad na Sarajevo.

 

 

Nakon genocida u Srebrenici i drugog masakra na Markalama, Sjevernoatlanski savez (NATO) je intervenirao u oviru operacije “Namjerna sila”, granatirajući važne položaje Vojske Republike Srpske, što se uz oslobađanje zapadne Bosne, pokazalo kao ključno u okončanju rata.

 

 

Sporazum za mir

 

 

Rat je priveden kraju potpisivanjem Općeg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, u Parizu 14. decembra 1995. Mirovni pregovori održani u gradu Daytonu, u američkoj saveznoj državi Ohio, završeni su 21. novembra 1995.

 

 

Uspjeli pregovori, poznati su pod nazivom Daytonski sporazum, čiji je sastavni dio Ustav BiH, koji određuje današnju Bosnu i Hercegovinu.

 

 

Nešto ranije, Sporazumom potpisanim u Washingtonu, 18. marta 1994. godine uspostavljena je FBiH, kojom je obnovljeno savezništvo Bošnjaka i Hrvata. U zajedničkim operacijama, u kojim je glavnu ulogu imala Hrvatska vojska, oslobođen je velik dio zapadne Bosne.

 

 

Rat je bio obilježen žestokim napadima, prekomjernim i neselektivnim granatiranjem, etničkim čišćenjima, koncentracijskim logorima, masovnim pokoljima i silovanjima.

 

 

Događaji poput opsade Sarajeva i genocida u Srebrenici, postali su simboli rata.

 

 

Osnivačem Sarajeva smatra se Isa-beg Ishaković, a sam grad su izgradili starosjedioci.

 

 

Napravljen na raskrsnici rimskih puteva, grad je od postanka bio raskrsnica kultura i religija i nakon više od 500 godina to i ostao.

 

 

 

 

I zbog takve specifičnosti, Sarajevo je u svojoj historiji trpjelo mnoge nedaće, ali uvijek se iznova dizalo iz pepela uprkos svojim okupatorima i napadačima.

 

 

Postalo je simbol otpora, grad koji osvaja, a kojeg je nemoguće osvojiti.

 

(Faktor)

Šesti april je oblikovao historiju grada: To je bio uvod u četiri godine terora iz kojeg se Sarajevo izdiglo još jače