REPUBLIKA SRPSKA PRED KOLAPSOM: Broj radnika jednak broju penzionera, više starijih od 65 godina nego djece do 15 godina

Čak 18 opština u Republici Srpskoj ima više penzionera nego radnika, podaci su Penzijsko-invalidskog fond. Uz nedovoljan privredni rast, odlazak iz zemlje radno sposobnog stanovništva, negativan prirodni prirastaj i veliku nezaposlenost, pitanje je: Koliko će, ionako preopterećeni fond, moći da izdrži?

Da bi penzioni sistem optimalno funkcionisao, potrebno je imati tri radnika na jednog penzionera. U Republici Srpskoj je taj broj skoro izjednačen, tako da je odnos 1:1,2, što dugoročno ugrožava njegovo normalno funkcionisanje, kažu stručnjaci. Broj starijih od 65 godina daleko je veći od broja djece do 15 godina.

“To će dugoročno pogoršati odnose između broja zaposlenih i broja penzionera. Naš penzioni sistem funkcioniše na principu međugeneracijske solidarnosti, što znači da buduća isplata penzija zavisi od budućih generacija, od broja budućih radnika, zaposlenih i potrošnje koje će oni izvršiti”, kaže ekonomista Milenko Stanić.

Trenutni odnos ne garantuje ni zadržavanje postojećeg stanja i potpuno je negativan za penzionersku populaciju, tako da je sistem neodrživ. Ozbiljne promjene moguće su samo ako se značajno poveća ekonomski i privredni razvoj, tj. stopa privrednog rasta, tvrdi Stanić.

“Sadašnje generacije radnika moraju da budu spremne na duži radni vijek, a konceptu cjeloživotnog učenja očigledno će se pridružiti koncept cjeloživotnog rada. Moraće da razmišljaju o dodatnim izvorima finansiranja svog penzionerskog života. Ozbiljne promjene u penzionom sistemu moguće su samo sa značajnijim poboljšanjima u privrednom i ekonomskom razvoju”, objašnjava Stanić.

Za svaku državu najvažniji su demografski resursi i održivost, jer demografski pad znači i pad stepena ekonomskog razvoja, budući da demografija i ekonomija zavise jedna od druge. Potrebno je praviti dugoročne planove za uravnoteženje odnosa razvijenosti između opština u Srpskoj, poručuju demografi.

“Obrazovanje tržišta rada ne možemo praviti samo prema trenutnom stanju. Moramo imati dugoročniju viziju, šta nam treba od obrazovnih profila, kako će se razvijati tržište rada”, kaže demograf prof. dr Stevo Pašalić.

Klasične mjere populacione politike, zbog toga što imamo zrelu radnu snagu koja ne može da bude nosilac produktivnosti, više nisu u trendu i danas je akcenat na kvalitetu a ne brojnosti. 21. vijek zahtijeva efikasnije obrazovanje, a visokoobrazovani kadar je nosilac razvoja, kaže Pašalić.

Dakle, potrebni su nam dugoročni planovi, vizija za budućnost i stručan kadar na odgovarajućim mjestima. Demografski okvir se ne može popraviti preko noći, a problem migracija ostaje aktuelan ne samo u istočnoj i jugoistočnoj Evropi, koja je najveći depopulacioni prostor u svijetu, nego i u ostatku planete, zaključuje profesor Pašalić.

(BN TV / S. B.)