Nakon sloma Nezavisne Države Hrvatske, ustaški poglavnik i nacistička pudlica Ante Pavelić, ratni zločinac kakvih je malo u istoriji, prešao je austrijsko-italijansku granicu koristeći lažni peruanski pasoš, prerušen u katoličkog sveštenika i koristeći ime don Pedro Goner.
Na proljeće 1946. godine stigao je u Rim gdje se našao pod zaštitom Vatikana koji ga je čuvao na čitavom nizu lokaciju, sa ili bez znanja pape Pija XII.
Ipak, teško da papa nije znao ko mu je u susjedstvu budući da je Pavelić u Vatikanu oformio Hrvatski državni odbor i počeo da okuplja niz istaknutih bivših saradnika, doduše, ne baš one sa samog vrha budući da su ih većinu pohvatali Saveznici ili sami partizani (recimo Kvaternika i Budaka).
Takođe, pošto je jugoslovenska štampa tokom ljeta i jeseni 1948. godine pisala da se Pavelić skriva u papskoj ljetnjoj rezidenciji u Kastel Gandolfu, a američke obavještajne agencije imale dojavu da je zapravo u jednom manastiru blizu te rezidencije, opet je teško da papa ništa o tome nije znao.
Ali, samo ako je Pavelić zaista bio na tim lokacijama. Druga verzija događaja vezana za njegovo bjekstvo iz Evrope kaže da se o jeseni 1948. godine već neko vrijeme skrivao u jezuitskoj kući kod Napulja gdje je sreo Krunoslava Draganovića, katoličkog sveštenika, koji mu je završio mađarski pasoš na ime Pala Aranjoša.
Navodno, Draganović je zapravo planirao da ga dostavi italijanskoj policiji ali je Pavelić izbjegao zamku i pobjegao. Mnogo decenija kasnije, Pavelićeva će kćerka Višnja optužiti Draganovića i njemu bliski katolički kler za pokušaj atentata na njenog oca u Argentini (ona će se te priče držati do kraja života).
Elem, Pavelić je u Buenos Ajres stigao 6. novembra 1948. godine na italijanskom trgovačkom brodu “Sestrijere”, pod imenom Pablo Aranhos. Isprva je živeo sa ustaškim piscem Vinkom Nikolićem, a tek su mu se kasnije pridružili supruga Mara, sin Velimir i ćerke Višnja i Mirjana.
Što se tiče života njegovog i njegove porodice u Argentini tokom tog ranog perioda, informacije o tome su oprečne. Višnja Pavelić je kasnije tvrdila da je njen otac isprva držao kokošinjac, koji je potom, kad je stao na noge, poklonio franjevcima. Dakle, Ante Pavelić je neko vrijeme bio poglavnik kokošinjca. Drugi izvor pominje da je radio kao zidar.
Izvjesno je da je u jednom trenutku postao savjetnik za bezbjednost Huana Perona, a vjerovatno je tačna i informacija da je zahvaljujući dobrim odnosima ustaškog diplomate i bivšeg ambasadora NDH u Mađarskoj Branka Benzona sa porodicom Peron, uspeo da otvori građevinsko preduzeće.
Ustaška imigracija je potom počela da se cijepa, a mnogi nisu više vjerovali u tog slomljenog čovjeka koji je, lišen podrške nekog velikog diktatora kakav je bio Hitler, jednostavno bio ogoljen i sveden na ono što jeste: ništa. Posebno je podrška njemu počela da se osipa nakon susreta sa Milanom Stojadinovićem, kada su ta dva nebitna čovjeka podijelila Jugoslaviju na srpsku i hrvatsku zonu.
10. aprila 1957. godine, na 16. godišnjicu proglašenja Nezavisne Države Hrvatske, bivši crnogorski četnik Blagoje Jovović je pokušao da ga likvidira, ali nije uspio. Međutim, rane koje mu je nanio dvije će ga i po godine kasnije zbilja ubiti.
Do tada je već bio u Madridu, u koji je stigao preko Čilea, budući da je morao da pobjegne iz Argentine nakon pada Peronovih i pristanka novih vlasti u Buenos Ajresu da ga isporuče Jugoslaviji.
(SB/Telegraf)