Posezanje za kulturom poricanja predstavlja pouzdan znak da se jedan sistem koji se javno deklarira kao proevropski i demokratski nije emancipirao od svojih prethodnika od kojih su mnogi za svoja zlodjela presuđeni pred međunarodnim (ali ne i sopstvenim nacionalnim) sudovima zbog najtežih krivičnih djela, genocida, zločina protiv čovječnosti.

 

 

 

Piše: Istraživački tim “SB”

 

 

Tokom ovosedmične posjete Briselu i “radne večere” sa Ursulom von der Layen, predsjednicom Evropske Komisije i predsjednikom Evropskog Vijeće Antoniom Costom, srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić je morao odgovoriti svojim domaćinima na pitanje šta se dešavalo tokom protesta 15. maja u Beogradu i da li su vlasti Srbije koristile zabranjeno sonično oružje protiv građana.

 

 

“Rekao sam svojim domaćinima da nikakvog zvučnog topa nije bilo, da smo spremni to proveriti na svaki način i da ćemo dati odgovor Evropskom sudu za ljudska prava, bez obzira na to što njegova upotreba nije zabranjena nigde u Evropi”, kazao je novinarima nakon sastanka predsjednik Srbije. Kasnije je nakon neugodnih pitanja koje mu je postavio dopisnik N1 Aleksandar Vučić povišenim tonom kazao: “Kada proglašavate teroristima nekoga zato što ima te megafone, ili zvučne topove, jel Njemačka teroristička država, jel Španija teroristička država, jel Grčka teroristička držva… A mi ih nikada na našem stanovništvu primenili nismo.”

 

 

Vučić je pozvao strane stručnjake, one iz SAD i Rusije da nezavisno i profesionalno istraže šta se tačno desilo tog 15-og marta u ranim večernjim satima i kako je i zbog čega došlo do masovne panike kod građana.

 

 

Predsjedniku Srbije ovo nije bilo prvi put da tokom svoje vlasti pred međunarodnim autoritetima objašnjava, pravda se za nepočinstva, zločine i incidente sa kojima se u vezu dovodio njegov režim. Ali, Vučić nije samo poricao odgovornost Srbije tokom njegove vladavine, nego je energično i kontinuirano štitio i režim Slobodana Miloševića od optužbi za zločine i agresiju na Hrvatsku, Bosnu i Hercegovinu i Kosovo. Tako je nedavno tokom boravka u Dubrovniku na novinarsko pitanje hoće li se izvinuti za razaranje tog grada od strane JNA i paravojnih srpsko-crnogorskih formacija početkom 90-ih godina prošlog stoljeća, on kazao da “Srbija te stvari vidi sto posto drugačije u odnosu na Hrvatsku”.

 

 

Slične je odgovore lider Srbije ranije davao i na pitanja o zločinima u Bosni i Herecgovini i etničkom čišćenju na Kosovu.

 

 

Profesor pravni nauka Nenad Dimitrijević, autor mnogih radova o “kulturi poricanja” ovako je objasnio tehniku i ulogu poricanja u “zločinačkim režimima”:

 

 

“U zločinačkom režimu kultura poricanja predstavlja jedno od najvažnijih svojstava kolektivnog zločina kao poseban oblik lojalnosti bez kojih zločinački režim i njegova ne dela ne bi bili mogući”, smatra Dimitrijević.

 

 

On tvrdi i da “…kultura poricanja označava dominantan vrednosni stav prema starom režimu, počinjenim zločinima, njihovim posledicama u čijem je jezgru odbijanje većine da se suoči sa činjenicama o jučerašnji zločinima (…) a zapravo se razotkriva praktični angažman na očuvanju i daljoj reprodukciji u biti istih ideoloških tema i vladavinskih tehnika”.

 

 

Posezanje za kulturom poricanja predstavlja pouzdan znak da se jedan sistem koji se javno deklarira kao proevropski i demokratski nije emancipirao od svojih prethodnika od kojih su mnogi za svoja zlodjela presuđeni pred međunarodnim (ali ne i sopstvenim nacionalnim) sudovima zbog najtežih krivičnih djela, genocida i zločina protiv čovječnosti.

 

 

U nastavku smo izdvojili deset najbrutalnjih zločina počinjenih u posljednje tri i po decenije u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini, Kosovu i Crnoj Gori koje su vlasti u Srbiji, bilo koje, odbile priznati, odnosno preuzeti odgovornost za njih.

 

 

HRVATSKA

 

 

1. Napad na Banske dvore u Zagrebu (1991)

 

 

Sedmog oktobra 1991. godine avioni Jugoslovenske narodne armije raketirali su rezidencijalni objekat u Zagrebu, Banske dvore, u trenutku kada se u njima održavao sastanak hrvatskog predsjednika Franje Tuđmana, Stjepana Mesića, člana Predsjedništva SFRJ i Ante Markovića, predsjednika jugoslovenske Vlade. Svi su oni bili mete, međutim napustili su raketiranu prostoriju nekoliko trenutaka prije napada. U ovom svirepom zločinu ubijen je jedan civil. Beograd i njegovi mediji, kao i vrh JNA, odmah su oštro demantirali navode hrvatskih vlasti da je napad izvršila avijacija JNA. Njihova “službena verzija” glasila je da su hrvatske službe same postavile minsko-eksplozivne naprave koje su aktivirane kako bi se “inscenirali tobožnji napad” za koje će optužiti srpsku stranu. Jedan od glavnih propagandista JNA i Miloševićevog režima novinar Miroslav Lazanski, mnogo godina kasnije je demantirao svoje više puta javno ponavljane tvrdnje o “hrvatskoj zavjeri” u Banskim dvorima. Pravdao se da ga je obmanuo izvjesni vojni diplomata Velike Britanije kojeg je sreo u Beogradu. Hrvatska pravosuđe je prije nekoliko godina zbog ovog zločina podiglo optužnicu protiv šest visokorangiranih oficira JNA predvođenih Ljubomirom Bajićem, komandantom Petog vazduhoplovnog korpusa sa sjedištem u Bihaću. Svima će se suditi u odsustvu.

 

 

2. Bombardovanje Dubrovnika (1991)

 

 

Jugoslovenska narodna armija zajedno sa srpskim dobrovoljcima krajem ljeta 1991.godine počela je operaciju opkoljavanja Dubrovnika sa ciljem “oslobađanja”, kako su tvrdili “starog srpskog grada”. Totalni napad na grad-spomenik i njegovu staru gradsku jezgru, koja je bila pod zaštitom UNESCO-a sa kopna i mora počeo je 6. decembra 1991.godine. Iako su snimci barbarskog razaranja hrvatskog grada obišle i zapanjile planetu, tadašnji portparol Jugoslovenske narodne armije Milan Gvero je saopćio da JNA nije uopće djelovala po Dubrovniku. Vatru, dim, prašinu na brojnim snimcima, objasnio je riječima da su “hrvatske snage palile automobilske gume kako bi lažno optužili JNA i alarmirale međunarodnu zajednicu”.

 

 

Dubrovnik je nekoliko godina bio pod opsadom JNA, a general Gvero je prekomandovan u Bosnu i Hercegovinu. U Haagu je osuđen na pet godina zatvora.

 

 

BOSNA I HERCEGOVINA

 

 

3. Masakr u Ulici Vase Miskina (1992)

 

 

Iako je Sarajevo već skoro dva mjeseca bilo pod potpunom opsadom snaga Vojske RS koja je terorizirala stanovništvo, cijeli svijet je zanijemio nakon vijesti o masakru počinjenom 27. maja nad građanima koji su čekali u redu za hljeb u Ulici Vase Miskina. Sa tri minobacačke granate ispaljene sa položaja Vojske RS ubijeno je 26 a ranjeno 108 sarajevskih civila. Vlasti sa Pala i Beograda promptno su za ovaj zločin optužile “muslimansku vojsku” tvrdeći da su žrtvujući vlastiti narod željeli osigurati podršku međunarodne zajednice. Masakr u ulici Vase Miskina bio je povod da Vijeće sigurnosti UN-a nametne sankcije tadašnjoj Saveznoj Republici Jugoslaviji koje su važile u narednih tri i pol godine, sve do potpisivanja Daytonskog mirovnog sporazuma.

 

 

4. Masakr na tuzlanskoj Kapiji (1995)

 

 

Dvadeset peti maj 1995. godine najtužniji je datum u povijesti grada Tuzle: toga je dana u večernjim satima granata ispaljena sa srpskih položaja na Ozrenu pala u najuže jezgro grada, Tuzlansku Kapiju, okupljalište mladih. Ubijeno je 71 a ranjeno 150 građana. Prosječna starost ubijenih bila je 24 godine. Rukovodstvo sa Pala i mediji iz Beograda odbacilo je odgovornost svoje vojske za ovaj pokolj. Desetak godina nakon rata uhapšen je oficir Vojske RS Novak Đukić, komandant Vojske RS na Ozrenu. Dokazana mu je krivica i osuđen je na 25 godina zatvora. No, uspio je pobjeći u Srbiju gdje i danas živi. Tamo je uz pomoć vlasti, već provjerenim i uhodanim mehanizmima fabriciranja laži dokazivao da žrtve na Kapiji stradale od nagaznih mina koje su postavile “muslimanske snage”. Srbija godinama odbija izručiti Bosni i Hercegovine Novaka Đukića.

 

 

5. i 6. Masakri na Markalama (1994. i 1995.)

 

 

U dva masakra koja su počinjena na sarajevskoj pijacu Markale srpski artiljerci su ubili više od stotinu, a ranili preko 250 građana glavnog grada Bosne i Hercegovine.

 

 

Prvi zločin počinjen je petog februara 1994. u podne kada je na Markalama ubijeno 68, a ranjeno 144 građana. Manipulaciji režima sa Pala čiji su civilni i vojni čelnici tvrdili da je ovaj zločin insceniran, da su umjesto živih ljudi na Markalama nalazile lutke, ohrabrivali su prvi, konfuzni i neprecizni izvještaji pripadnika UNPRFOR-a. Pred Tribunalom u Haagu je prezentiran neuporedivo potpuniji i stručniji izvještaj o ovom zločinu. Na osnovu njega, kao i dokaza o drugim zločinima vojske pod njegovom komandom, Stanislav Galić, komandant Sarajevsko-romanijskog korpusa Vojske RS je osuđen na doživotnu zatvorsku kaznu.

 

 

Pijaca Markale ponovo je bila pozornica za jezivi masovni zločin – 28. augusta 1995. godine. U granatiranju su ubijene 43, a ranjene 84 osobe. Iako su odgovornost za ovaj zločin negirale i vlasti sa Pala i iz Beograda, međunarodna zajednica je hitno reagirala i naredila bombardiranje srpskih položaja od strane NATO Saveza.

 

 

KOSOVO

 

 

7. Pokolj u selu Račak (1999)

 

 

U januaru godine u selu Račak u okolini Prištine ubijeno je 45 osoba albanske nacionalnosti. Šef Misije OSCE-a na Kosovu, Amerikanac William Walker koji je među prvima stigao na mjesto zločina kvalificirao je taj masakr kao “zločin protiv čovječnosti”. Vlasti u Srbiji su odmah demantirale da su žrtve albanski civili, tvrdeći da je riječ o pripadnicima UCK koji su stradali u brobama. Miloševićev režim je ubrzo naredio ambasadoru Walkeru da napusti teritoriju tadašnje SR Jugoslavije.

 

 

Dva mjeseca kasnije 23. marta došlo je do napada snaga NATO-a na Srbiju. Smatra se da je zločin u Račku bio jedan od važnijih okidača za vojnu intervenciju Zapadne Alijanse. Slobodan Milošević je pred Tribunalom u Haagu bio optužen i za ovaj zločin, ali je zbog njegove smrti sudski proces obustavljen. Tokom i nakon završetka NATO kampanje u Srbiji je otkriveno nekoliko masovnih grobnica sa tijelima, blizu hiljadu Albanaca ubijenih tokom rata na Kosovu i prebačenih na prostor centralne Srbije. Nijedan ovaj zločin srpsko pravosuđe nije procesuiralo. Pred Međunarodnim krivičnim sudom u Haagu za ove zločine, odnosno njihovo prikrivanje je osuđen Vlastimir Đorđević, načelnik resora javne bezbjednosti MUP-a Srbije i još trojica dužnosnika.

 

 

8. Rat u Banjskoj (2023)

 

 

“Ukoliko se dokaže povezanost organizatora oružanog sukoba u Banjskoj sa zvaničnim Beogradom, Srbija bi mogla da pretrpi ozviljne posljedice”, pisao je u septembru 2023. britanski “The Guardian”. Istovremeno je portparol Evropske Unije Peter Stano kazao “da je ono što se dogodilo u Banjskoj bio teroristički napad i da oni koji su u to upleteni ili to planirali moraju biti izvedeni pred pravdu”.

 

 

Ovom je prethodio oružani sukob koji se u noći između 23. i 24. septembra odvijao između policije Kosova i grupe naoružanih građana koji su blokirali prilaze selu Banjska kada su ubili jednog albanskog policajca. Uslijedio je višečasovni oružani obračun u kojem su ubijena trojica napadača srpske nacionalnosti. Glavnina naoružanih Srba se povukla sa tog prostora i prebacila se na teritoriju Srbije, kako se tvrdilo, uz asistenciju međunarodnih vojnih snaga na Kosovu.

 

 

Aleksandar Vučić i drugi visoki dužnosnici Srbije za ovaj sukob su optužili premijera Kosova Albina Kurtija tvrdeći da je “srpski narod pao na njegove provokacije”.

 

 

Ubrzo će se ustanoviti da je naoružanu grupu srpskih dobrovoljaca predvodio Milan Radojičić, biznismen i jedan od ljudi bliskih Vučiću i njegovoj stranci SNS. Radojičić je ubrzo uhapšen i pušten nakon jednodnevnog pritvora, a suđenje mu do danas nije ni počelo. Srbija nije snosila nikakve konsekvence zbog ovog incidenta, iako je to bilo najavljivano.

 

 

CRNA GORA

 

 

9. Državni udar (2016)

 

 

Šesnaestog oktobra 2016., nekoliko sati nakon što su okončani izbori u toj zemlji, vlasti i mediji Crne Gore su saopćili da je spriječen pokušaj državnog udara i uhapšeno desetine osoba koji su sudjelovali i njegovoj pripremi. Riječ je bilo o državljanima Srbije koje je predvodio Bratislav Dikić, bivši komandant Žandarmerije koji je zajedno sa dvojicom ruskih špijuna pripremao prevrat. Plan je bio, prema izvorima crnogorske vlasti, organizirati masovnu pobunu tokom koje bi se upalo u prostorije Parlamenta i likvidiralo tadašnjeg predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića, nakon čega bi se formirala marionetska vlast po volji Srbije i Rusije. Među zavjerenicima su se nalazili i prosrpski političari Andrija Mandić i Milan Knežević.

 

 

Tadašnji premijer Srbije Aleksandar Vučić u prvoj reakciji je ismijavao tvrdnje iz Crne Gore i nazvao ih izmišljotinama. Samo dva dana kasnije, nakon što je, kako je kazao, “pročitao i preslušao dokaze” rekao je da se radilo od organiziranom pokušaju rušenja vlasti u susjednoj državi, sa kako je kazao, “elementima inostranosti”, te je najavio sakcionisanje svih državljana Srbije koji su u toj zavjeri sudjelovali.

 

 

Crnogorski sud je nakon višegodišnjeg procesa osudio desetak aktera državnog udara, među njima i Bratislava Dikića, Mandića i Kneževića i ruske špijune (u odsustvu) da bi nakon smjene rukovodstva Crne Gore i dolaska na vlast prosrpske koalicije okupljene oko Srpske pravoslavne crkve, Apelacioni sud poništio prvostepenu presudu.Neki od optuženika, poput Mandića, zauzeli su visoke pozicije u novoj vlasti.

 

 

Tužilac Milivoj Katnić koji je zastupao optužnicu protiv kolovođa državnog udara prije nekoliko mjeseci je uhapšen pod optužbom za korupciju, što procrnogorski mediji i političari ocjenjuju kao politički motiviran revanšizam novih vlasti.

 

 

SRBIJA

 

 

10. Napad na građane soničnim oružjem (2025)

 

 

Petnaestog marta 2025. godine na ulicama Beograda se, na poziv studenata, okupilo nekoliko stotina hiljada građana koji su stigli iz svih dijelova Srbije. Nešto iza 19 časova, dok su okupljeni odavali počast žrtvama na Željezničkoj stanici u Novom Sadu desio se do danas neobjašnjen zvučni udar koji je uzdrmao i na panični bijeg natjerao okupljene građane. Vlast predvođena Aleksandrom Vučićem odmah je odbacila tvrdnje da je panika nastala zbog djelovanja soničnog oružja ili zvučnog topa i najavila sankcionisanje svih koji javno iznose takve otpužbe. “Ako se to dokaže, ja više neću biti predsjednik Srbije”, kazao je Vučić dodajući da se to nikako ne može dokazati. Zaduženo je beogradsko Tužilaštvo da istraži šta se zapravo desilo, što je učinjeno u rekordnom vremenu od 48 sati nakon čega je utvrđeno da nije bilo djelovanja zvučnim oružjem i oruđem na građane. U međuvremenu su Vučić a pogotovo ministar policije Ivica Dačić sami sebe opovrgavali. Nakon prvobitnih tvrdnji da Srbija, njena policija ni vojska ne posjeduju zvučne topove stiglo se do priznanja da takva oružja ipak postoje, čak da su se nalazila na ulicama Beograda 15. maja, ali da nisu upotrebljavana.

 

 

I vlast i opozicija, a vidjeli smo i predstavnici međunarodne zajednice traže da se u potpunu istragu uključe inozemni ekspertski timovi. Vlast insistira da to budu američki i ruski eksperti, dok se opozicija obratila Evrospkokm sudu za ljudska prava u Strasbouru tražeći da se on uključi u istragu tog skandala koji je potresao i Srbiju, ali i javnost u cijeloj Evropi.

 

(SB)

PORICANJA ZLOČINA – OD BANSKIH DVORA DO BANJSKE: Vučić neće prihvatiti nijednu istragu koja bi potvrdila napad soničnim oružjem; on poriče sudski utvrđene istine i o zločinima Miloševićevog režima!