Sukobi na granici Armenije i Azerbejdžana koji se bore za prevlast nad spornom enklavom ponovo su buknuli nakon što je prije par mjeseci u zvaničnoj posjeti Azerbejdžanu boravio turski premijer Ahmet Davutoglu.
Poslije skoro 22 godine mira u Nagorno Karabahu su se ponovo sukobile armenska i azerbejdžanska vojska, prenosi Sputnjik. Vlasti u Jerevanu i Bakuu se međusobno optužuju za eskalaciju nasilja u kom ima žrtava.
“Oružane snage Armenije prekršile su primirje duž linije sukoba 127 puta u posljednja 24 sata”, rekao je danas azerbejdžanski ministar odbrane. U saopštenju se dodaje da je armenska vojska upotrijebila minobacače i teške mitraljeze.Armensko Ministarstvo odbrane saopštilo je da je suprotna strana započela ofanzivu u noći 1. aprila uz upotrebu tenkova, artiljerije i avijacije. Izvor iz ovog ministarstva je rekao agenciji ”Interfax“ da je oboren azerbejdžanski helikopter i da suprotna strana trpi velike gubitke u živoj sili i vojnoj tehnici.
Zaoštravanje je počelo mjesec dana ranije, kada je po navodima ministarstva odbrane regiona Nagorno-Karabah “Azerbejdžan prvi put od potpisivanja primirja 1994. godine, koristio tenkove na prvoj liniji fronta”. “Jedan naš vojnik je poginuo u tom napadu”, saopštile su pobunjeničke vlasti. Jermenija i Azerbejdžan se decenijama bore oko Nagorno-Karabaha, oblasti s većinskim jermenskim stanovništvom koja je tokom sovjetske ere pripojena Azerbejdžanu.
Još jedan rat protiv Rusije
Ruski predsjednik Vladimir Putin duboko je zabrinut zbog izvještaja o obnovi neprijateljstava u regionu Nagorno Karabah i pozvao sve strane da odmah prekinu vatru, rekao je danas portparol Kremlja Dmitrij Peskov. “Predsjednik Putin je apelovao na sve strane da odmah prekinu sa vatrom i pokažu uzdržanost”, rekao je Peskov novinarima.
Baku i Jerevan međusobno se optužuju zbog kršenja primirja u Nagorno Karabahu i obje strane izvještavaju o žestokim sukobima u regionu.
Ministarstvo spoljnih poslova Rusije razmatra informacije o novonastaloj situaciji u oblasti Nagorno Karabah, rekla je portparol Ministarstva Marija Zaharova. “Pažljivo pratimo sve informacije”, rekla je Zaharoba, komentarišući nedavne izvještaje o pogoršanju situacije u regionu.
Strane u sukobu u Karabahu međusobno se optužuju za kršenje primirja na liniji kontakta. Tim povodom danas su se oglasila ministarstva odbrane Armenije i Azerbejdžana. Ministarstvo odbrane Armenije saopštilo je da žestoki sukobi traju u Nagorno Karabahu između vojske Azerbejdžana i snaga Republike Nagorno Karabah, prenosi TASS. Ministarstvo odbrane Azerbejdžana saopštilo je da su armenski vojnici otvarali intenzivnu artiljerijsku vatru duž linije sukoba.
U posljednje vrijeme intenzivirani su sukobi dvije strane koje se međusobno optužuju za napade u kojima je prošle godine poginulo nekoliko desetina ljudi.
Valja podsetiti da je aktuelna armenska vlada odustala od pridruživanja EU i odlučila se za ulazak u Euroazijsku ekonomsku uniju, odnosno, zajednicu s Rusijom, Bjelorusijom i Kazahstanom. Jermenija je takođe i članica “Organizacija ugovora o kolektivnoj bezbjednosti”, bezbjednosnog saveza na čelu sa Rusijom.
Azerbajdžan je generalno neutralan, ali takođe ključni saveznik Turske s kojom dijeli kulturne, etničke pa i jezičke veze, i jedan od prioriteta američkog State Departmenta u jačanju američkog uticaja u tom dijelu svijeta. Moguća eskalacija sukoba između Azerbejdžana, koji je blizu da postane američki vojni saveznik, i Armenije, zaštićene od strane Rusije, bi de facto značilo i prikriveni američko-ruski rat.
Angažman Ankare u nekom budućem ratu vrlo brzo bi u sukob mogao da uvuče i cijeli NATO savez (prema čl. 5 Ugovora o NATO koji se odnosi na kolektivnu odbranu). Jačanjem vojnih veza s Azerbejdžanom i aktivnostima da se svrgne vlada u Jerevanu, SAD dodatno ugrožavaju ionako hladne odnose s Rusijom, opet u području koje je u etno-religijskom i geopolitičkom smislu podijeljeno i u stalnom sukobu još od od raspada Sovjetskog Saveza.
Turska inicijator destabilizacije, Obama pohvalio Azerbejdžan na konferenciji o nuklearnoj sigurnosti
Portparol predsjednika nepriznate republike Nagorno Karabah David Babajan izjavio je da bi Turska mogla biti umiješana u zaoštravanje konflikta u regionu, piše portal „Panorama“.
„Uvijek smo izjavljivali da ovakvo ponašanje Azerbejdžana ne može biti isključivo inicijativa Azerbejdžana. Najvjerovatnije ga podržavaju određene sile, između ostalog Turska“, rekao je portparol predsjednika nepriznate republike Nagorno Karabah David Babajan.
Prema njegovim riječima, nije bilo sličnih eskalacija u regionu od 1944. godine.
„Oružane snage Azerbejdžana su upotrijebile teško naoružanje. U određenim područjima linije razgraničenja pokušali su da prodru, ali dobivši adekvatan odgovor, povukli su se na polazne pozicije uz velike gubitke“, rekao je on.
Russia calls for end to deadly clashes in Nagorno-Karabakh https://t.co/IKcQDHIbHC
— euronews (@euronews) April 2, 2016
Na internetu je objavljen video-snimak prebacivanja teške vojne tehnike Oružanih snaga Azerbejdžana u zonu konflikta u Nagornom Karabahu.
Predsjednik Sjedinjenih Američkih Država Barack Obama nazvao je Azerbajdžan “ključnim partnerom” protiv prijetnji nuklearnog krijumčarenja i terorizma na konferenciji za novinare o rezultatima sigurnosnog samita.
Barack Obama je rekao: “Azerbejdžan je, poput mnogih zemalja koje su sudjelovale, već poduzeo niz koraka. Svaka zemlja je iznijela nacionalni akcijski plan. Postoje neke zemlje koje imaju zalihe visoko obogaćenog urana, koje ga se žele osloboditi. Postoje i druge zemlje s civilnim nuklearnim postrojenjima, ali nemaju potrebne sigurnosne prakse. Tako su usvojene bolje sigurnosne regulative. Postoje zemlje koje bi mogle biti tranzitne tačke za krijumčarenje nuklearnih materijala, koje su radile sa nama na graničnim kontrolama i akcijama otkrivanja. I zbog kritičnog geografskog položaja Azerbejdžana možemo kazati da je to naš ključni partner u tom procesu. ”
Kako je sve počelo?
Nakon revolucije u Rusiji, Armenija, Azerbajdžan i Gruzija ulaze u neovisnu Transkavkasku Federaciju. Armenci i Azerbajdžanci počinju prvi sukob zbog armenskih teritorijalnih posega i želje za samostalnošću, koji traje od 1918 do 1920. Kasnije će doći sovjeti i formirati socijalističke republike. U Azerbajdžasnkoj SSR ostati će područje naseljeno pretežno Armencima – NAGORNO KARABAH.
Dolaskom Gorbačova na vlast, nastupanjem perestrojke i glasnosti i sve većim slobodama i pravima naroda, Armenci se počinju buniti protiv sve veće „Azerizacije“ spomenutog područja u kojem živi negdje oko 200. 000 stanovnika od kojih oni čine 75% .
Sukob u ovom području je počeo 1992. godine, a završio se 1994 godine. Dakle ratovi u bivšoj Jugoslaviji i Nagorno Karabahu obilježili su početak devedesetih godina prošlog stoljeća i popunjavali minute u tv dnevnicima svjetskih televizija.
Gdje je u cijeloj priči Balkan?
Ono što jer zanimljivo jete da se žarište na Karabahu ponovo pali, ali ni na Balkanu ne nedostaje ratne retorike, pogotovo u Bosni. Država koja je podijeljena na dva entiteta suočava se sa secesionističkim tendencijama RS-a, što je izazvalo određeno zbližavanje stavova u Federaciji i ustupke Hrvatima. Također NATO želi po hitnom postupku zemlju zvanično uključiti u ovaj savez. Tim činom bi jedino Srbija u cijelom regionu ostala van bilo kakvog saveza, a to bi joj pomoglo da se odluči da li je za Rusiju ili NATO.
Međutim, susjedi BiH ne ostaju samo na retorici nego se čak i naoružavaju, doduše donacijama od NATO-a i Rusije, ali ipak opremaju i modernizuju vojsku. Također, Crna Gora je dobila poziv za članstvo u NATO što je izazvalo negodovanje jednog dijela stanovništva ove balkanske države. Makedonija je proteklog ljeta bila u žiži javnosti zbog antivladinih protesta, koje su pojedini analitičari ocijenili kao antiruske proteste, dok se najnoviji u Crnoj Gori mogu okarakterizirati kao anti-NATO. Uzmemo li u obzir i Kosovo koje jednim okom gleda na preševsku dolinu, ali i Sandžak koji tradicionalno teži Sarajevu shvatit ćemo da je situacija u regionu složenija nego što se čini.
A u slučaju novog sukoba na Kavkazu, Rusija bi opet morala vojnom silom da brani svoje interese u Abhaziji i Južnoj Osetiji, istovremeno štiteći i Armeniju, sa kojom ima specijalne odnose i koja je članica vojnog saveza ODKB. Ako bi, pak, odustala od odbrane Armenije, sadašnji proruski režim u Jerevanu morao bi da se preorijentiše ka Vašingtonu ili bi bio srušen u novoj „obojenoj revoluciji“ koju armenska prozapadna opozicija sve glasnije najavljuje. Istovremeno, nema nikakvih garancija da ne bi uslijdile i provokacije iz pravca baltičkih država, Poljske i Rumunije, koje su takođe spremne za sukob sa Rusijom. Na taj način za Rusiju bi se zatvorio krug od Baltika do Kaspijskog mora, a decenijama brižljivo pothranjivana mržnja ovih zemalja prema Moskvi dobila bi novu, zastrašujuću dimenziju.
(Global CIR Team/Izvori: RT/TeleSUR/Sputnjik/azertag.az/Agencije)