Ako EUFOR dobije zadatak da asistira bh. policiji u hapšenju Dodika, “to bi bila apsolutna katastrofa”, poručio je Vučić…

 

 

 

U Bosni i Hercegovini, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik može računati na podršku predsjednika Srbije Aleksandra Vučića.

 

 

Nakon što je srbijanski parlament u srijedu potvrdio ostavku premijera Miloša Vučevića, počeo je teći rok od 30 dana u kojem mora biti imenovan novi predsjednik vlade. Vučević je podnio ostavku jer je 1. novembra prošle godine srušeni krov novosadske željezničke stanice usmrtio 15 ljudi.

 

 

Umjesto da rasvijetli okolnosti tragedije, vladajuća Srpska napredna stranka (SNS) poslala je i batinaške grupe da nasilno napadaju aktiviste. Parlamentarna opozicija sada traži formiranje prelazne vlade koja bi Srbiju izvela iz teške političke krize, piše bečki Der Standard.

 

 

 

Ogroman val protesta

 

 

Već četiri mjeseca deseci hiljada, a ponekad i stotine hiljada građana, protestuju širom Srbije protiv vlasti SNS-a, koja je urušila podjelu vlasti i slobodu medija. Na čelu autoritarnog režima stoji predsjednik Aleksandar Vučić, u čijim rukama se, uprkos drugačijim ustavnim ovlastima, koncentrisala sva moć.

 

 

Tokom trajanja prelazne vlade, opozicija zahtijeva ispunjavanje minimalnih uslova za ostvarenje zahtjeva studenata, koji predvode proteste, te održavanje fer i poštenih izbora. Prelazna vlada bi, prema prijedlozima opozicije, trebala trajati najduže devet mjeseci i imati jasno definirane zadatke.

 

 

 

Podijeljena opozicija

 

 

Sigurno je jedno: Vučić do najkasnije 18. aprila mora predložiti novog premijera ili raspustiti parlament i raspisati prijevremene izbore. Postoji mogućnost da pokuša zamijeniti nepopularne ministre, a prema nekim medijskim navodima, mogao bi za premijera imenovati osobu iz inostranstva, stvarajući tako privid prelazne i ekspertske vlade. U stvarnosti bi SNS nastavio vladati pod drugim imenima.

 

 

 

Protesti su izveli stotine hiljada ljudi na ulice (Foto: AFP)

 

 

 

Prema anketama, samo trećina građana još podržava vlast SNS-a. Međutim, opozicija ostaje podijeljena i slaba. Studenti, koji predvode proteste, ne traže učešće u vlasti već zahtijevaju poštivanje Ustava i ponovno funkcionisanje institucija, kako bi se okončala autokratija.

 

 

 

Nelegalno oružje zvuka

 

 

Vlada SNS-a dodatno je izgubila povjerenje kada je prošle subote, tokom protesta sa 300.000 učesnika u Beogradu, upotrijebljeno nelegalno zvučno oružje. Vlasti su u početku pokušale zataškati slučaj, ali su se sve više zapetljavale u kontradiktorne izjave.

 

 

 

Vlada je priznala da su zvučna oružja, koja su zabranjena u Evropi, kupljena u Srbiji, ali tvrdi da služe samo kao “zvučnici”. “Izgovori da zvučni top nije kupljen u svrhu za koju je proizveden, nego da bi služio kao zvučnik, su kao kada bi neko nosio kalašnjikov i rekao: ‘Ali ja ga koristim samo da se počešem na mjestima do kojih ne mogu doći'”, izjavio je novinar i bivši policajac Uglješa Bokić za N1.

 

 

Na brojnim video snimcima vidi se kako su ljudi u subotu u panici bježali ulicama Beograda. Korištenje zvučnog oružja tokom demonstracija posebno je opasno jer bijeg u panici može izazvati teške povrede.

 

 

 

Zabrinutost Vijeća Evrope

 

 

Opoziciona zastupnica Marinika Tepić objavila je fotografiju uređaja koji liči na LRAD 450XL zvučni top američke firme “Genasys”, postavljenog na džip Žandarmerije u blizini parlamenta na dan demonstracija. Nakon toga, portal Nova.rs objavio je video na kojem se vidi sličan uređaj montiran na vozilu Žandarmerije.

 

 

 

Zvučni top na Land Roveru (Foto: AFP/STRINGER)

 

 

 

Ljudi koji su čuli oštre zvukove izjavili su da su padali na tlo i gubili orijentaciju. Vijeće Evrope izrazilo je “duboku zabrinutost” zbog navoda o upotrebi zvučnog oružja. Sigurno je da je srbijanska vlast već 2022. godine pokušala donijeti zakon kojim bi se legalizirala upotreba zvučnog oružja, no do toga nije došlo.

 

 

 

Miješanje u Bosnu i Hercegovinu

 

 

Vučić je, pokušavajući skrenuti pažnju sa krize u Srbiji, odlučio intervenirati u unutrašnje poslove susjedne Bosne i Hercegovine. Izjavio je da je nalog za hapšenje njegovog saveznika, predsjednika Republike Srpske i prijatelja Kremlja, radikalnog separatiste Milorada Dodika, “veliki problem” za Srbiju.

 

 

 

Milorad Dodik (Foto: AFP/STRINGER)

 

 

 

Potencijalno hapšenje Dodika, tvrdio je Vučić, bilo bi katastrofalno. “Nadam se da niko nije toliko lud da to pokuša”, rekao je predsjednik Srbije. Ako EUFOR dobije zadatak da asistira bh. policiji u hapšenju Dodika, “to bi bila apsolutna katastrofa”, poručio je Vučić, neizravno prijeteći eskalacijom krize u Bosni i Hercegovini, dok se istovremeno pokušava predstaviti kao posrednik i faktor stabilnosti.

 

 

U stvarnosti, Vučić pruža podršku Dodiku, koji u koordinaciji s Kremljom destabilizira Balkan. Podsjećamo, rat u Bosni i Hercegovini (1992–1995) bio je međunarodni sukob u kojem su učestvovali Srbija i režim Slobodana Miloševića. Aleksandar Vučić bio je ministar propagande u Miloševićevoj vlasti. Cilj tadašnje Vučićeve partije bio je otcjepljenje dijela Bosne i Hercegovine i stvaranje Velike Srbije – projekt koji podsjeća na današnje ambicije ruskog predsjednika Vladimira Putina o osvajanju teritorija drugih država i stvaranju Velike Rusije.

 

 

 

Politika popuštanja

 

 

Činjenica da se upravo Vučiću omogućava miješanje u unutrašnje stvari Bosne i Hercegovine posljedica je decenijama pogrešne politike zapadnih političara i diplomata. Evropski lideri i diplomate godinama su Vučića uključivali u procese vezane za Bosnu i Hercegovinu, kao da neko pita Putina o sudbini Ukrajine.

 

 

Grupa od 31 zastupnika Evropskog parlamenta uputila je pismo predsjednici Evropske komisije Ursuli von der Leyen, pozivajući je da otkaže planirani sastanak s Vučićem u Briselu i pošalje jasnu poruku građanima Srbije da ih Evropska unija podržava u njihovoj borbi za vladavinu prava, demokratiju i odgovornost.

 

 

EU već godinama prema Srbiji vodi politiku popuštanja. Nedavno je dogovoreno i zajedničko istraživanje ležišta litijuma s Vučićevim režimom, iako u Srbiji postoji ozbiljna zabrinutost da će eksploatacija litijuma kontaminirati rijeke i tlo.

 

 

Vučić se prošlog četvrtka sastao u Briselu s generalnim sekretarom NATO-a Markom Rutteom. Iako Srbija održava bliske odnose s Kinom i Rusijom, susjedne zemlje sve više je doživljavaju kao potencijalnu prijetnju.

 

 

Tako su Hrvatska, Albanija i Kosovo u utorak potpisali sigurnosni sporazum kojim predviđaju zajednički odgovor na sigurnosne izazove. Vučić je nakon toga optužio Hrvatsku i Albaniju da pokreću “utrku u naoružavanju” na Balkanu.

 

 

 

Podrška iz SAD-a

 

 

Hrvatski ministar odbrane Ivan Anušić na to je odgovorio: “Mi smo nezavisna država već 35 godina i pet godina smo trpjeli agresiju i politiku koja je forsirala takvu retoriku.” Time je podsjetio na agresiju Srbije na Hrvatsku 1991. godine. Saradnja s Albanijom i Kosovom fokusirana je na razmjenu znanja, saradnju u odbrambenoj industriji i podršku euroatlantskim integracijama Albanije i Kosova.

 

 

Vučić, međutim, uživa podršku administracije Donalda Trumpa. Trumpova porodica već prije njegovih ponovnih predsjedničkih izbora uspostavila je bliske veze sa srpskim režimom. Nedavno je Donald Trump Junior boravio u Beogradu, gdje se sastao s Vučićem. Jared Kushner, Trumpov zet, planira izgraditi luksuzni hotel na mjestu nekadašnje zgrade Generalštaba u Beogradu i već je sklopio sporazum s Vladom Srbije.

 

 

Portparol Donalda Trumpa Juniora izjavio je da je razlog njegove posjete bio intervju s Vučićem za Trumpov podcast, a ne miješanje u vanjsku politiku ili dogovaranje poslova u vezi s nekretninama.

 

 

 

 

(SB)

BEČKI DER STANDARD PIŠE: “Vučić pokušava skrenuti pažnju sa protesta i miješa se u susjednu državu”